Σοκάρουν τα στοιχεία για τα κυκλώματα εκμετάλλευσης παιδιών στην Ελλάδα, που ακόμα και σήμερα καταφέρνουν να δρουν ανενόχλητα. Κάθε χρόνο πολλές παιδικές ψυχές πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης από κυκλώματα, τα οποία τα εξωθούν σε παράνομη εργασία και, σε πολύ χειρότερες περιπτώσεις, τα χρησιμοποιούν για εμπόριο οργάνων. Ποιος θα ξεχάσει την υπόθεση που εκτυλίχθηκε το 2013 και αποκαλύφθηκε ότι 502 παιδιά εξαφανίστηκαν από το κρατικό ίδρυμα «Αγία Βαρβάρα» την τριετία 1999-2002. Τότε, οι Αρχές είχαν σοβαρές καταγγελίες ότι αυτά τα παιδιά είχαν πέσει θύματα εμπορίου ανθρώπινων οργάνων, κυκλωμάτων παιδεραστών και άλλων εγκληματικών οργανώσεων.




Ρεπορτάζ: Αντώνης Χρυσουλάκης



Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Παρασκήνιο» το Σάββατο 9/11/2019









Ασχολούμενοι με αυτό το θέμα, θα πρέπει να τονίσουμε ότι δεν αποτελεί μόνο ελληνικό φαινόμενο αλλά παγκόσμιο. Με έκθεσή του το 2012, ο Συνήγορος του Πολίτη εκτιμούσε ότι ο αριθμός των παρανόμως εργαζομένων παιδιών στη χώρα είναι εξαιρετικά μεγάλος. Την ίδια στιγμή ανέφερε ότι το διάστημα εκείνο εκδίδονταν ετησίως γύρω στα 1.500 βιβλιάρια εργασίας ανηλίκων (1.462 το 2010), ενώ η Εθνική Στατιστική Αρχή υπολόγιζε τον αριθμό των εργαζομένων ηλικίας 15 ως 18 χρόνων σε 12.764. Ακόμα, η ίδια έκθεση επικαλείται για το θέμα πληροφορίες αρμοδίων ΜΚΟ, που αναφέρουν ότι τα παιδιά αυτά κατά κύριο λόγο ανήκουν σε ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες μειονοτήτων ημεδαπών ή είναι αλλοδαποί ανήλικοι κυρίως από τα Βαλκάνια.

Το 2013 σημειώθηκε και το τραγικό περιστατικό της 11χρονης Στέφα, που έχασε τη ζωή της στην Θεσσαλονίκη. Η 11χρονη Στέφα πέθανε σε τροχαίο ατύχημα, όταν αμέριμνη έκανε ποδήλατο και τη χτύπησε ένα λεωφορείο. Ο θάνατός της υπήρξε αφορμή να διερευνηθεί μια μεγάλη υπόθεση παιδικής εκμετάλλευσης από βουλγαρικά κυκλώματα στη συμπρωτεύουσα. Λίγες μέρες μετά, εμφανίστηκε στο νεκροτομείο η γιαγιά της Στέφκας Μλαντένοβα, όπως ισχυρίστηκε ότι την έλεγαν, και παρουσίασε ένα διαβατήριο, το οποίο στη συνέχεια αποκαλύφθηκε ότι ήταν πλαστό. Μετά από συνεργασία της ΕΛ.ΑΣ. με τις βουλγαρικές Αρχές αποδεικτικέ ότι το κοριτσάκι λεγόταν Μαργαρίτα Νικόλοβα αγνώστου πατρός και μητέρας εξαφανισμένης κάπου στη Γαλλία. Ήταν σίγουρο πλέον ότι η μικρή ήταν θύμα κυκλωμάτων και στο σπίτι που έμενε συγκατοικούσε με άλλα 10 άτομα. Τη χρησιμοποιούσαν για να αποκομίζουν οικονομικά κέρδη.
Τι είναι όμως παιδική εργασία και επαιτεία;


Παιδική εργασία νοείται η εκμετάλλευση των παιδιών μέσω οποιασδήποτε μορφής εργασίας που στερεί και τους αφαιρεί το δικαίωμα της εκπαίδευσης και είναι ψυχικά, σωματικά, κοινωνικά ή ηθικά επιζήμια. Πολλά από τα λεγόμενα «παιδιά των δρόμων» έχουν πέσει θύματα εκμετάλλευσης κυκλωμάτων τα οποία τα εξωθούν στην επαιτεία και δεν τους παρέχουν αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης. Τα περιστατικά αυτά, σύμφωνα με αστυνομικές πηγές, είναι πιο έντονα στις μεγάλες πόλεις και σε μέρη που συγκεντρώνουν πολλούς ανθρώπους (πλατείες, γύρω από τουριστικά αξιοθέατα, ΜΜΜ). Δυστυχώς, τα κυκλώματα αυτά μπορεί να είναι οι ίδιες οικογένειες των παιδιών. Σύμφωνα πάλι με τις ίδιες πηγές, το φαινόμενο αυτό εμφανίζεται κυρίως σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες, όπως πρόσφυγες και Ρομά. Σε πολλές των περιπτώσεων, τα παιδιά αυτά δεν πάνε σχολείο και δουλεύουν για πολλές ώρες την ημέρα προσπαθώντας να βγάλουν ένα μικρό ποσό που στο τέλος θα το παραδώσουν σε αυτούς που τα εκμεταλλεύονται.



Σάββατο βράδυ βρεθήκαμε σε μια πολυσύχναστη γειτονιά του κέντρου της Αθήνας, εκεί όπου βλέπεις ανθρώπους χαρούμενους και έτοιμους να περάσουν ένα βράδυ ξεγνοιασιάς από την καθημερινότητά τους. Μέσα σε όλο τον χαμό, δεν γίνεται το μάτι σου να μην πέσει πάνω στα μικρά «παιδιά του δρόμου» που θα προσπαθήσουν να σου πουλήσουν ένα τριαντάφυλλο, να σου παίξουν λίγη μουσική ή να είναι για ώρες στην αγκαλιά της «μητέρας» τους, ζητώντας μια μικρή ελεημοσύνη. Αυτά είναι τα παιδιά των δρόμων και μετά από μια προσεκτική ματιά θα διαπιστώσεις ότι τα περιστατικά αυτά δεν είναι και τόσο σπάνια, αλλά συναντάς αυτές τις αθώες ψυχούλες σε κάθε γωνιά.

Σε μια προσπάθεια να καταλάβουμε τι γίνεται, το «Π» έκανε επιτόπια έρευνα βγάζοντας αποκλειστικές φωτογραφίες γύρω από την πλατεία στο Μοναστηράκι και ρώτησε τους ανθρώπους που δουλεύουν στην περιοχή του κέντρου, για να μας πουν την άποψή τους για το συγκεκριμένο θέμα. Ο Κώστας, σερβιτόρος σε μαγαζί στο Μοναστηράκι, μας είπε ότι «είναι κυρίως Ρομά τα παιδάκια, έρχονται σε ομάδες μαζί με ενήλικες και ξαμολιούνται στους δρόμους προσπαθώντας να πουλήσουν τριαντάφυλλα. Στα 12 χρόνια που είμαι εδώ τα θυμάμαι. Έχουν κανονικό ωράριο». Ακόμα, η Μαρία που δουλεύει σε ένα άλλο μαγαζί της περιοχής ανέφερε: «Στεναχωριέμαι όταν τα βλέπω, είναι λυπημένα παιδάκια τα οποία έχουν τον φόβο στα μάτια τους. Εγώ βλέπω αυτά να πουλάνε λουλούδια και τους υποτιθέμενους γονείς τους να κάθονται στην πλατεία και να τα κοιτάζουν. Έρχονται στην περιοχή νωρίς το μεσημέρι και φεύγουν αργά το βράδυ».



Συνεχίσαμε και πλησιάσαμε ένα μικρό κοριτσάκι το οποίο το λέγανε Κατερίνα και πούλαγε τριαντάφυλλα στου Ψυρρή. Το κοριτσάκι προσπάθησε να μας πουλήσει την πραμάτεια του και μόλις το ρωτήσαμε τι κάνει τέτοια ώρα έξω και εάν πηγαίνει σχολείο, τότε «πάγωσε», μάζεψε τα λουλούδια και απομακρύνθηκε φοβισμένο. Την επόμενη μέρα πετύχαμε μια μεγάλη ομάδα που έφτασε στο Μοναστηράκι με αγροτικό αυτοκίνητο αποτελούμενη από ενήλικους και πολλά μικρά παιδιά. Οι περισσότεροι από αυτούς κρατούσαν μπουκέτα με λουλούδια και ξεκίνησαν να τα πουλάνε γυρίζοντας τους δρόμους. Σε αρκετές περιπτώσεις τα παιδιά αυτά ήταν εντελώς μόνα τους, αλλά γνώριζαν πολύ καλά τι έπρεπε να κάνουν. Περιμένοντας στο ίδιο σημείο και αφού η ώρα είχε πάει πλέον αργά, είδαμε την ομάδα να συγκεντρώνεται ξανά και να επιβιβάζεται στο αυτοκίνητο. Το ωράριο της δουλειάς είχε τελειώσει…

Τι αναφέρουν οι κοινωνικές οργανώσεις για το ζήτημα της παιδικής εκμετάλλευσης

Σύμφωνα με το «Χαμόγελο του Παιδιού», το 2018 δέχθηκε 15 καταγγελίες για εξώθηση σε επαιτεία και 28 καταγγελίες για παράνομη διακίνηση ανηλίκων. Ο αριθμός μπορεί να ακούγεται μικρός αλλά, σύμφωνα με ειδικούς, ο πραγματικός αριθμός τέτοιων περιστατικών εκτιμάται ότι είναι πολύ μεγαλύτερος. Σε επικοινωνία που είχαμε με την κα Λίλη Κουμάνια, την εγκληματολόγο της οργάνωσης, μας ενημέρωσε ότι η παιδική εργασία δεν είναι κάτι το οποίο ο κόσμος καταγγέλλει εύκολα. Σύμφωνα με την κα Κουμάνια, οι περισσότερες από τις καταγγελίες που είχε το «Χαμόγελο» αφορούσαν παιδιά-μετανάστες. Παράλληλα τονίζει ότι «συνήθως το φαινόμενο των παιδιών που επαιτούν το συναντάμε σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες, όπως στους Ρομά, στους πρόσφυγες, παρ’ όλα αυτά όμως κατά τη διάρκεια της κρίσης υπήρξαν αρκετά περιστατικά και με άλλες οικογένειες Ελλήνων, οι οποίες εξωθούσαν τα παιδιά τους στην επαιτεία». Η ίδια συνεχίζει και προσθέτει ότι πριν από το μεταναστευτικό κύμα τα παιδιά αυτά τα εκμεταλλεύονταν κυρίως κυκλώματα, αλλά πλέον είναι αρκετά πιθανό να εξωθούνται σε αυτή την κατάσταση και από την οικογένειά τους.
Η γραμμή σωτηρίας στο «Χαμόγελο του παιδιού» 

Τι θα μπορούσαμε να κάνουμε όλοι εμείς όταν δούμε ένα παιδί να ζητάει χρήματα ή να προσπαθεί να μας πουλήσει κάτι; Η κα Κουμάνια είναι ξεκάθαρη σε αυτό και τονίζει ότι πρέπει «να καλέσουμε άμεσα τις τρεις γραμμές του “Χαμόγελου του Παιδιού” (1056, 116000, 116111), οι οποίες είναι ανώνυμες, είναι δωρεάν, δουλεύουν 24 ώρες το εικοσιτετράωρο και σηκώνουν το τηλέφωνο κοινωνικοί λειτουργοί και ψυχολόγοι, οι οποίοι γνωρίζουν πώς να αντιμετωπίσουν τα περιστατικά. Σε περίπτωση που έχουμε ένα τέτοιο περιστατικό μέχρι και για σεξουαλική εκμετάλλευση, ενημερώνουμε άμεσα τον εισαγγελέα ανηλίκων, το Τμήμα Ασφάλειας της εκάστοτε περιοχής, εάν υπάρχει, και τα Αστυνομικά Τμήματα να λάβουν άμεσα δράση και να γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες. Συγκεκριμένα, όταν έχουμε καταγγελία για παιδική επαιτεία, εξαρτάται τι περιστατικό έχουμε, παραδείγματος χάριν εάν έχουμε ένα παιδί που επαιτεί σε συγκεκριμένο σημείο, όπως τα φανάρια, ενημερώνουμε την Άμεση Δράση ώστε να σταλεί περιπολικό για να πάνε να βρουν το συγκεκριμένο παιδάκι. Σε περίπτωση όμως που έχουμε ένα παιδάκι που μετακινείται, τότε είναι δύσκολο να γίνει κάτι, διότι το παιδί δεν έχει ένα σταθερό σημείο ώστε να μπορέσει η Αστυνομία να πάει και να το εντοπίσει».

Παρ’ όλα αυτά, όσες περισσότερες πληροφορίες μπορούν να δώσουν οι πολίτες τόσο καλύτερα για τις Αρχές, ώστε να μπορέσουν να δράσουν. Επομένως, την επόμενη φορά που θα συναντήσουμε ένα τέτοιο παιδί, καλό θα ήταν να μην γυρίσουμε το κεφάλι. Ας κάνουμε μια κλήση στους ανθρώπους που μπορούν και ξέρουν τι να κάνουν ώστε να το βοηθήσουν.

Πηγή: paraskhnio.gr